28 juni 2025, viering Keti Koti Alkmaar

Op 25 november 1975 werd Suriname, het voormalige gebiedsdeel van Nederland onafhankelijk.

Suriname werd een republiek. De weg naar de onafhankelijkheid is een lange hobbelige weg geweest.

Begonnen als wingewest met alles dat daarbij hoorde zoals de slavernij , uitgegroeid tot een kolonie en in 1954 een zelfstandig land binnen het Koninkrijk der Nederlanden geworden.

Als je al deze fases op een rijtje zet is de roep naar onafhankelijkheid te begrijpen. De slavernij en het kolonialisme hebben het land niet veel opgeleverd. In 1954 werd met de invoering van het statuut waarbij Suriname en de voormalige Nederlandse Antillen zelfstandige landen werden binnen het Koninkrijk eigenlijk de stap gezet richting volledige onafhankelijkheid en kwam er meer erkenning voor de binnenlandse politiek.

Eigenlijk kun je zeggen dat de verschillende fases steeds een stukje verandering, niet perse verbetering brachten. De slavernij daar kunnen we kort over zijn. Dat was een wreed en onmenselijk systeem gericht op het maken van zoveel mogelijk winst.

Daarna brak de koloniale periode aan waar er ook geen sprake was van gelijkheid en verdeling van de rijkdommen nog steeds ongelijk was. Na de Tweede Wereldoorlog en het debacle in Nederlands Indië beloofde  Koningin Wilhelmina meer zelfstandigheid aan Suriname en de Nederlandse Antillen. Dit leidde tot het statuut van 1954, waarbij steeds meer sprake was van gelijkheid binnen het Koninkrijk. Maar men wilde meer? Men wilde volledig onafhankelijk worden. Of lijkt dat maar zo? Net zo verdeeld als Nederland nu is, zo verdeeld was men in Suriname ook als het gaat om de onafhankelijkheid.

De beslissing om onafhankelijk van Nederland te worden heeft het maar net gehaald. In het parlement van Suriname had men een ‘overloper’ van de oppositie nodig om een meerderheid te verkrijgen.

Deze persoon werd door de coalitie tot held bestempeld en door de oppositie als verrader. Maar hoe het ook zijt deze ene man heeft een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van de onafhankelijkheid.

Maar niet alleen in Suriname was er sprake van de wens onafhankelijk te worden. Ook de Nederlandse regering o.l.v. Joop den Uyl zag in die wens een mooie gelegenheid om van Suriname af te komen.

Belangrijk te weten is dat er nooit een referendum is gehouden onder de bevolking. Want net zo verdeeld als het parlement was, zo verdeeld was de bevolking ook. Niet voor niets zijn er vele tienduizenden Surinamers nog voor de onafhankelijkheid naar Nederland verhuisd. Men had geen vertrouwen in de onafhankelijkheid. Dat is een feit.

Echter is Suriname nu 50 jaar later nog steeds een onafhankelijke staat. Tenminste staatkundig gezien.  Economisch, bestuurlijk en sociaal maatschappelijk is het land nog steeds afhankelijk van buitenlandse inmenging. En natuurlijk zul je elkaar altijd nodig hebben en zal men moeten blijven samenwerken, maar de vraag is of de onafhankelijkheid echt een verandering heeft gebracht.

Ja Suriname mag hun eigen beslissingen nemen en hoeft geen toestemming meer te vragen aan Nederland. En ja Suriname heeft er vaak een puinhoop van gemaakt, maar zeggen de rasoptimisten en voorstaanders van de onafhankelijkheid, het is tenminste onze eigen puinhoop terwijl de tegenstanders zeggen, zie je nou wel, wij hebben hiervoor gewaarschuwd.

Hoe dan ook Suriname staat nu voor een echte tweesprong. Een vrouwelijk president die een brede coalitie heeft gevormd. Enorme voorraden olie en gas voor de kust en natuurlijk heel veel goud.

De vraag is welke afslag neemt men. Neemt men de bekende afslag van corruptie, willekeur en chaos of neemt men de afslag van orde, integer beleid, goede investeringen en een eerlijke verdeling van de rijkdom waar men al zolang prat op gaat. De geschiedenis spreekt niet in hun voordeel, hoewel er is hoop want heel even was er sprake van een stabiel beleid onder de drie weken geleden overleden president Venetiaan. Dus men kan het wel.

Laten wij de hoop uitspreken dat de vele spoken uit het verre en recente verleden nu voorgoed verdwenen zijn en dat op de 50^e verjaardag, die in de Surinaamse samenleving zo een belangrijk rol speelt er nu echt een begin gemaakt kan worden met de echte onafhankelijkheid.

Want staatkundig zijn we misschien 50 jaar vrij maar in de praktijk staan we nog helemaal aan het begin.

Michael Krieger/ auteur

Wereldburger